Król wśród fast food’ów, zdobywca serc i żołądków wielu ludzi, przybysz z Turcji. Pita z mięsem, warzywami i sosem, czyli najbardziej znana wersja kebaba w Europie zdecydowanie podbiła rynek gastronomiczny wielu krajów. Obecnie znajdziemy go już wszędzie, czy to w foodtrack’u, barze z kebabem, eleganckiej restauracji, a nawet w niejednej, prywatnej kuchni. Dla niektórych jest to smaczna odskocznia od codziennej diety, dla drugich powszedni obiad.
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, skąd pochodzi kebab i jak znalazł się w menu tak wielu restauracji i barów?
Jemy kebab czy kebap?
Niejednokrotnie szyldy tureckich barów z kebabem w Polsce przedstawiają nazwę Kebap. Błąd ortograficzny? Zdecydowanie nie.
Kebab wywodzi się od arabskiego słowa kabāb, które oznacza smażone mięso. Kebabem określa się w Polsce dania mięsne Bliskiego Wschodu, przygotowywane na ruszcie, w formie nabitych na szpikulce kawałków mięsa. Natomiast słowo kebap jest po prostu turecką formą zapisu.
Potomek szaszłyka
Początki kebaba to właśnie mięso nadziane na patyk, czyli znane nam szaszłyki. Według różnych przekazów taką formę przygotowania dań wymyślili żołnierze, którzy nabijali mięso na swoje miecze i piekli je nad ogniem. Zapiski podróżników z czasów średniowiecza również ukazują podobny sposób opiekania mięsa. Dodatkowo zostało to również uchwycone na bizantyjskich malowidłach.
Od szpikulca do pionowego rożna
Najbardziej znany nam kebab to Döner Kebab, co w języku tureckim oznacza obracające się mięso. Początkowo praktykowany był tylko poziomy sposób pieczenia, jednak w połowie XIX wieku wynaleziono pionowe rożno. Powodem zmian była teoria o lepszym spływaniu tłuszczu oraz przenikaniu przypraw z góry rusztu. Do tej pory wciąż nie wiemy, kto stoi za tym wynalazkiem, który tak mocno odcisnął się w historii kebaba. Podejrzewa się o to mieszkańca Kastamonu — Hadi Usta lub pochodzącego z Bursy Iskendera Efendi. To wydarzenie na zawsze odmieniło sposób przyrządzania tego dania, który przetrwał aż do dziś, bo właśnie w ten sposób przygotowuje się go na przykład w Polsce. Polega on na skrawaniu mięsa z rożna, które następnie umieszcza się w picie wraz z różnymi dodatkami. Pierwszy lokal w Turcji, który tak podawał kebaba, powstał w 1945 roku w Istambule.
W krajach arabskich wciąż możemy dostać jego pierwotną wersję, czyli Şiş kebab. Pieczone mięso, podawane w formie szaszłyka z przyprawami.
Globalizacja kebaba
Obecnie Döner kebab jest już znany wszędzie. W żartach mówi się nawet, że w Polsce jest już więcej barów serwujących ten przysmak niż w samej Turcji. Do Europy danie to przybyło wraz z imigrantami z Bliskiego Wschodu. Pierwsze lokale podające kebaby powstały w Anglii oraz Niemczech, o co trwa odwieczna kłótnia. Według jednej części sporu to w Berlinie w roku 1971 i 1972 powstały pierwsze miejsca z tureckim wynalazkiem. Natomiast w opozycji do nich stają zwolennicy teorii o powstaniu pierwszego baru w Londynie w 1966 roku. Mówi się również, że debiutantem wśród restauracji kebabem z było polskie miasto Sopot w 1970 roku.